گوجه ‌فرنگى، معجونی شفابخش مربوط به موضوع » خواص گیاهان و میوه ها

گوجه ‌فرنگى ابتدا به ‌عنوان گیاه زینتى در باغچه ‌ها مورد استفاده قرار گرفت و در آن دوران به نام سیب طلایى یا سیب عشق معروف شد. مصرف گوجه ‌فرنگى به‌ عنوان نوعى سبزى خوراکی از قرن نوزدهم میلادى به بعد شروع شد و بعد از جنگ جهانى اول به ‌تدریج بر مصرف آن اضافه شد، ‌طورى که امروزه به صورت خام و پخته یا به ‌صورت سس و رب موارد استعمال زیادى دارد.

شاید در حدود دویست سال است که در دنیای تمدن، گوجه فرنگی را به شکل امروزی شناخته اند و به خواص آن پى برده اند. البته قبل از این تاریخ هم گوجه فرنگى مصرف میشده ولى مصرف آن توام با احتیاط و ترس بود. زیرا در قرون وسطی گوجه فرنگى را گیاهی سمی دانسته و کیمیاگران آن زمان از آن پمادى درست مى کردند و مثل مرهم بر روى زخم مى گذاشتند و یا وقتى مریضى احتیاج به داروی قى آورى داشت، برگ و جوانه هاى بوته گوجه فرنگى را خرد کرده و به مریض مى خورانیدند و یا هنگامی که احتیاج به یک دواى سقط جنین بود، آن را به زنان حامله مى دادند تا بچه خود را سقط کند.

گوجه فرنگى چه خواصى داشته و در چه مواردى به کار مى رود؟ بهترین روش استفاده از آن کدام است؟

مصرف میوه گوجه فرنگى در کشورهاى متمدن اروپا وقتى معمول شد که توانستند گوجه فرنگى را از صورت وحشى خودرو در آورند و آن را کشت و زرع کنند.

بسیارى از تاریخ نویسان عقیده دارند که مورخین و گیاه شناسان عصر قدیم، از زمانهاى بسیار قدیم گوجه فرنگى را مى شناخته اند و به زراعت آن آشنایى داشته اند. آنها مى نویسند گوجه فرنگى در چین قدیم، هند و بعد از آن در مصر و عربستان کشت مى شده است و بعدها در ژاپن کشت آن معمول شد و... امروزه به کمک بیوتکنولوژی انواع و اقسام مختلفى از آن به وجود آمده است. آنها تصور مى کنند که خرمالو، پیوندى از گوجه فرنگى، انار و به است که امروز ما آن را به نام خرمالو مى شناسیم . بعضى از تاریخ نویسان دورتر رفته و به نوشته هاى پلین گیاه شناس اشاره مى کنند و مى گویند: او از گوجه فرنگى اطلاعاتى داشته و میوه آن را گاهى به نام فلفل و گاهى بادنجان اسم برده و آن را در آن ردیف طبقه بندى کرده است.

شارل پلینوس که در سالهاى 1707 تا 1778 میلادى مى زیسته است گوجه فرنگى را به خوبى شناخته و خواص آن را براى غذا و دوا شرح داده است و از زمان اوست که گوجه فرنگى به خوبى شناخته شده و مصرف آن در دنیا تعمیم یافته است.

در ایران نیز گوجه فرنگى حدود صد و پنجاه سال است که شناخته شده و کشت آن تعمیم یافته است. در صد سال پیش، ایرانیان به آن بادنجان فرنگى مى گفتند و شلیمر نیز در کتاب خود آن را بادنجان فرنگى نوشته است.

گوجه فرنگى سرشار از ویتامین A، B و C، و داراى آهن، املاح معدنى بى شمار و بخصوص فسفور و بروم است.

گوجه فرنگى اشتها آوری خنک بوده و بدن را در مقابل امراض عفونى و کمبود ویتامین C حفظ مى کند.

گوجه فرنگى از غذاهاى ممتاز است و مصرف آن نیرو و نشاط مى بخشد. در فصل گوجه فرنگى آن را به عنوان عصرانه با نان و پنیر به بچه ها بدهید تا آن را خام و مثل سیب درختى بخورند و به این ترتیب پوست و دانه هاى آن به هضم غذا کمک کرده و مثل جارو مواد زائد روده را وادار به تخلیه مى کند.

توصیه شده است که گوجه فرنگى را نباید در روغن زیاد سرخ کنیم و بپزیم زیرا سنگین مى شود و باید در این مورد آن را در آب جوش بپزیم و یا روى آتش زغال کباب کنیم و اگر احتیاج بود موقع مصرف با کمى کره میل شود.

سالها گوجه فرنگى را براى اشخاصى که مبتلا به رماتیسم، نقرس، سنگ کلیه و مثانه بودند منع مى کردند چراکه معتقد بودند مقدار زیادى اسید اوکسالیک دارد. ولى اخیرا با آزمایشهاى دقیقى معلوم کردند که در یک کیلو گوجه فرنگى، تنها چیزی بیش از سه میلى گرم اسید اوکسالیک وجود دارد و این مقدار به هیچ وجه قابل توجه نیست.

اگر روزانه چند لیوان کوچک آب گوجه فرنگى خام بنوشید، ادرار آور مفیدى است و اگر آن را به اندازه مساوى با آب کرفس مخلوط کنید، معجونی مقوى و نیروبخش به دست خواهند آمد. گوجه فرنگى رسیده و خام به عنوان غذاى اشتها آور مصرف مى شود و برای تهیه سالاد، آن را با خیار، کاهو، هویج، کلم و ... مخلوط میکنند.

ترکیبات شیمیایی

بررسی ترکیبات و مواد موجود در گوجه فرنگی نشان می دهد که درمیوه ی گوجه فرنگی رسیده، گلوکز، فروکتوز، ساکاروز و تقریبا تمام آمینواسیدهای اصلی به استثنای ترپتوفان وجود دارد.

اسید آلی اصلی و عمده ی موجود در گوجه فرنگی، اسید سیتریک است. اسیدیته ی میوه به تدریج از مرحله ی سبزی به طرف قرمز شدن افزایش می یابد و حداکثر آن، موقعی است که قرمز شدن و رنگ عوض کردن آن آغاز می گردد و پس از آن رو به کاهش می گذارد. ماده ی رنگی اصلی و عمده ی گوجه فرنگی کاروتنوئید، بتاکاروتن  و لیکوپن می باشد. حداکثر مقدار کاروتنوئیدها در حالتی است که گوجه فرنگی در زیر تابش مستقیم نور رشد می کند.

خواص و کاربرد :

میوه ی نارس گوجه فرنگی سمی است و باید از خوردن آن پرهیز کرد (در این زمان گوجه سبز رنگ است). به علاوه خوردن برگ آن که به عنوان دارو در مواردی تجویزمی شود، باید در حد اعتدال و به مقدار مجاز و محدود، در حدی که پزشک تعیین کرده مصرف شود، زیرا برگ آن هم سمی است.

- در چین از جوشانده ی ریشه، شاخه ها و برگ های مسن گوجه فرنگی برای رفع دندان درد  استفاده می کنند و خود گیاه نیز خاصیت حشره کش دارد.

- ماده‌ای سمّی به نام سولانین در گوجه‌فرنگی سبز و نارس وجود دارد که خوردن آن موجب مسمومیت می‌شود و دل پیچه، اسهال و باز شدن مردمک چشم ایجاد را می‌ کند.

- در هند و چین از میوه ی گوجه فرنگی به عنوان ملین استفاده می شود و برای تقویت مسلولین (مبتلایان به بیماری سل)، تب های حصبه ای، رفع ورم ملتحمه ی چشم، التهاب گوش (اوتیت) و دفع سنگ کلیه تجویز می شود.

- در اندونزی از گرد برگ های خشک کوبیده ی گوجه فرنگی، برای رفع آفتاب سوختگی پوست  و صورت استفاده می شود. از پاشیدن آب دم کرده ی برگ گوجه فرنگی، برای دفع آفت کلم  به نام کاترپیلار نتیجه خوبی گرفته شده است.

- مصرف گوجه ‌فرنگی برای مبتلایان به درد مفاصل، مبتلایان به نقرس و روماتیسم مفید است.

- گوجه ‌فرنگی، خنک و اشتها ‌آور است و آب آن برای رشد و نمو بهتر طفل موثر می ‌باشد.

- گوجه فرنگی به علّت دارا بودن ویتامین‌هایA ، B، C، K و مواد معدنی مانند کلسیم ، فسفر  و آهن در تأمین انرژی و تقویت بدن نقش موثری ایفاء می ‌کند.

گوجه ‌فرنگی یکی از مهم ترین منابع ویتامین A می ‌باشد. لذا در تقویت بینایی،  تقویت و سلامتی پوست و مخاط‌ ها (دهان و بینی) رشد و نمو استخوان‌ها ضروری است.

- گوجه ‌فرنگی سرشار از ویتامین‌های B1  و B2  می ‌باشد؛ از این جهت در تسکین دردهای عصبی، رفع بی ‌اشتهایی، و درمان یبوست ، نقصان ترشح شیر مادر و تورم‌ دهان تجویز می ‌شود.

- گوجه ‌فرنگی، بدن را در برابر امراض و بیماری‌های عفونی  حفظ می‌ کند.

- مصرف گوجه ‌فرنگی نیرو و نشاط می ‌بخشد و پوست و دانه‌های آن به هضم غذا کمک می ‌کند و روده‌ها را پاک می ‌نماید.

- آب گوجه ‌فرنگی ادرار‌آور مفیدی است.

- برای تمیز کردن خون باید از آب گوجه فرنگی و کرفس به نسبت مساوی و به مقدار 3 فنجان در روز، قبل از غذا و به مدت 3 هفته استفاده کرد.

- گوجه ‌فرنگی هضم مواد نشاسته‌ای را آسان می ‌کند و به همین جهت از آن سس درست کرده و با حبوبات  پخته مصرف می ‌کنند.

- مصرف گوجه ‌فرنگی برای اشخاصی که مبتلا به سنگ کلیه و مثانه و کبد  هستند، تجویز شده است.

- گوجه ‌فرنگی بعد از لیموترش  بیش از سایر میوه‌ها ویتامین C  دارد و مقدار زیادی فسفر، آهن، سیلیس و کلسیم دارد.

- گوجه فرنگی گرچه دارای اسید سیتریک است، اما بدن را قلیایی می‌‌کند.

- بوی برگ ‌های گوجه ‌فرنگی، زنبورهای خرمایی را ناراحت می‌ کند، لذا می ‌توان بوته‌ ی گوجه ‌فرنگی را در باغ‌ها و بوستان‌ها کاشت تا از گزند زنبورها در امان باشند.

- اگر در محل مورچه ‌ها چند عدد برگ گوجه ‌فرنگی بگذارید، بوی این گیاه مورچه ‌ها را فراری می ‌دهد.

- برای تمیز کردن لکه ی جوهر بر روی لباس، یک تکه پنبه را در آب گوجه فرنگی فرو برده و روی لکه ی جوهر بمالید. سپس آن را بشویید.

- اگر پوست شما کک و مک  دارد، هر روز آن را با آب گوجه فرنگی تمیز کنید. کم کم کک و مک ‌ها را از بین می ‌برد.

- برای جلوگیری از مزاحمت حشرات می ‌توانید برگ ‌های گوجه ‌فرنگی را به بند بکشید و آن ‌را در اطاق خود بیاویزید، با این کار حشرات فرار می ‌کنند.

- سالاد کاهو و گوجه ‌فرنگی درمان کننده ی امراض عصبی هستند.

خوردن گوجه ‌فرنگی، برای بعضی بیمارانی که دچار حساسیت یا آلرژی (خارش بدن،قرمز شدن پوست، آسم، کهیر و...) هستند، ضرر دارد.

بیشتر دقت کنید:

1- گوجه ‌فرنگی نارس و کال هضمش سنگین است، لذا خوردن آن باعث دل درد می ‌شود.

2- سرخ کردن زیاد  گوجه فرنگی در روغن باعث سنگینی هضم آن می ‌شود و روی آتش کباب کردن آن مناسب است.

3- ماده‌ای سمّی به نام سولانین در گوجه‌فرنگی سبز و نارس وجود دارد که خوردن آن موجب مسمومیت می‌شود و دل پیچه، اسهال و باز شدن مردمک چشم ایجاد را می‌ کند.

4- خوردن گوجه ‌فرنگی، برای بعضی بیمارانی که دچار حساسیت یا آلرژی  (خارش بدن،قرمز شدن پوست، آسم ، کهیر و...) هستند، ضرر دارد.

شاد، پرشور، بانشاط و سلامت باشید.